Bronchiectasis with acute exacerbation

 Bronchiectasis with acute exacerbation

Bronchiectasis จะพบหลอดลมและหลอดลมฝอยโป่งพอง และผนังหลอดลมโดนทำลาย ซึ่งเกิดจาก การติดเชื้อ ร่วมกับ การขับเสมหะผิดปกติ การอุดตันของหลอดลม และอาจมีความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันร่วมด้วย สาเหตุที่พบบ่อย ได้แก่ focal airway obstruction (เช่น FB), defective host defenses, cystic fibrosis, rheumatic disease (RA, Sjogren syndrome), dyskinetic cilia, pulmonary infections, allergic bronchopulmonary aspergillosis อาการหลัก คือ ไอเรื้อรัง และมีเสมหะเหนียว และอาการทางเดินหายใจที่ไม่จำเพาะ เช่น เหนื่อย ไอเป็นเลือด หายใจมีเสียงวี๊ด เจ็บหน้าอกตามการหายใจ อาการนอกระบบทางเดินหายใจที่พบบ่อย เช่น อ่อนเพลีย กลั้นปัสสาวะไม่ได้ จมูกไม่ได้กลิ่น และกระดูกพรุน ตรวจร่างกายที่พบ เช่น crepitation, wheezing

นิยามการกำเริบเฉียบพลัน คือ ต้องประกอบด้วยอาการ > 3 อย่าง ในระยะเวลา > 48 ชม. ได้แก่ ไอมากขึ้น เสมหะมากขึ้น เสมหะเป็นหนอง หายใจเหนื่อย อ่อนเพลียไม่มีแรง หรือ ไอเป็นเลือด

สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อทางเดินหายใจ

Ix: CXR, sputum G/S, sputum C/S, molecular test for influenza + COVID-19; H/C ในรายที่ T > 38^oC หรือมี respiratory distress

Tx:

• ถ้าไม่มีไข้พิจารณาให้ PO ATB โดยเลือกจากผล sputum C/S + sensitivity ครั้งก่อน ให้ยานาน 10-14 วัน
• ถ้าไม่มีผล C/S พิจารณาให้ fluoroquinolone (levofloxacin 750 mg PO OD, moxifloxacin 400 mg PO OD)
• ถ้าผล C/S ไม่ใช่ beta-lactamase (+) H. influenzae หรือ Pseudomonas พิจารณาให้ amoxicillin 500 mg PO TID หรือ macrolide
• ถ้าผล C/S เป็น Moraxella catarrhalis หรือ beta-lactamase (+) H. influenzae แนะนำให้ amoxicillin-clavulanate 500 mg PO TID (หรือ 875 mg PO BID), 2^nd-3^rd gen cephalosporin, azithromycin, clarithromycin, doxycycline, หรือ fluoroquinolone
• ถ้าผล C/S เป็น Pseudomonas aeruginosa ที่ไม่ดื้อต่อ fluoroquinolone ให้ ciprofloxacin 750 mg PO BID
• ในรายที่ RR > 25/min, hypotension, T > 38^oC, SpO₂ < 92%, หรือ failed PO ATB ให้ IV ATB โดยพิจารณาจากผล C/S ครั้งก่อนดังนี้
• ถ้าเป็น resistant Pseudomonas พิจารณาให้เป็น single agents เช่น antipseudomonal beta-lactam (piperacillin-tazobactam 4.5 g IV q 6 h, ceftazidime 2 g IV q 8 h, cefepime, meropenem 1 g IV q 8 h) หรือ aztreonam ยกเว้นในรายที่สงสัย pneumonia ให้ add second agent เช่น antipseudomonal quinolone (ciprofloxacin 400 mg IV q 8-12 h, levofloxacin 750 mg IV OD) หรือ aminoglycoside
• ถ้าเป็น MRSA หรือ G/S พบ Gram-positive cocci in cluster ให้ ATB ต้องมี vancomycin หรือ linezolid ร่วมด้วย
• พิจารณาให้ยารักษา viral infection เช่น influenza หรือ COVID-19 ตามข้อบ่งชี้
• Hemoptysis ส่วนใหญ่ทำ CT chest + flexible bronchoscopy ถ้าหยุดเลือดไม่ได้ มักทำ arteriographic embolization และวิธีสุดท้าย คือทำ surgical resection

 

Ref: Up-To-Date