การให้ยาโดยการพ่นยาทางจมูก มีข้อดีคือ
- ไม่เจ็บเพราะไม่ต้องใช้เข็มแทงผ่านผิวหนัง ไม่ต้องใช้ sterile technique
- ใช้ง่าย-เร็วเพราะยาถูกดูดซึมเข้าสูกระแสเลือดโดยตรงผ่านทาง vascular plexus (เร็วกว่า IM, SC)
- ยาไม่ถูกทำลายโดยกระบวนการ first pass metabolism เหมือนการกิน
- ยามีความเข้มข้นใน CSF สูงจากการดูดซึมผ่านทาง Nose-brain pathway
Nose brain pathway เชื่อว่ายาผ่านเข้าสู่ CSF อย่างรวดเร็ว โดยผ่านทาง olfactory mucosa บริเวณ cribiform plate โดยไม่ผ่านทาง blood-brain barrier ทำให้ระดับยาใน CSF สูงขึ้นอย่างรวดเร็ว (มักจะสูงกว่าการให้ทาง IV route)
|
เพราะฉะนั้นหลักการให้ยาทาง IN ที่สำคัญคือ ให้ยาความเข้มข้นสูงสุด ปริมาตรน้อยที่สุด ให้สัมผัสกับพื้นผิวมากที่สุดโดยการแบ่งพ่นจมูกทั้งสองข้าง การพ่นต้องให้ได้ขนาด particle ที่เหมาะสมคือ 10-20 µm (atomized spray)
***Pitfall คือ แพทย์ให้ยาทาง IN ปริมาณไม่เพียงพอ เพราะ dose ของยาทาง IN มากกว่าทาง IV มาก เพราะ bioavailability น้อยกว่า IV และการให้ทาง IN ต้องใช้เวลาในการดูดซึม 3-5 นาที เพราะฉะนั้นระดับยาจะไม่สูงพอที่จะมีผลให้กดการหายใจถ้าให้ขนาดยาที่เหมาะสม
Intranasal medications and doses based on published literature
Minor painful injury/procedure
|
Fentanyl 2.0 µg/kg titrate q 15-20 min หรือ ให้ PO ที่ 15-20 นาที
|
Minor sedation
|
Midazolam 0.4-0.5 mg/kg (pretreat ด้วย 2-4% lidocaine 3-5 นาที)
**จะมี midazolam burn ประมาณ 30 วินาที; sedate ประมาณ 30 นาที
|
Seizures
|
Midazolam 0.2-0.3 mg/kg (max 10 mg); conc. 5 mg/mL
|
Opiate overdose
|
Naloxone 2 mg (2 ml); conc. 1 mg/mL
|
Epistaxis
|
Oxymetazoline 1.0 – 2.0 ml (+0.5 ml 4% lidocaine); remove clot ก่อนพ่นยา เอาสำลีชุบ oxymetazoline ใส่จมูก บีบจมูก 5-10 นาที
|
Nasal procedures (NG, NP airway, nasal intubation)
|
Lidocaine 4% (+ oxymetazoline) 1.5 mL both nose, 3 mL at throat รอ 3 นาที
|
***ถ้าต้องให้ยามากกว่า 2 cc ควรแบ่งให้โดยรอประมาณ 10 นาที; **การให้ยาปริมาณน้อยๆต้องบวก dead space ที่ยาจะไปค้างอยู่ใน delivery device ด้วย (ประมาณ 0.1 ml ถ้าใช้ syringe 1 ml)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น