Constipation

Constipation

ผู้ป่วยมักจะมาด้วย อาการไม่สบายท้อง ท้องอืด เบ่งอุจจาระไม่ออก รู้สึกถ่ายไม่สุด ซึ่งการวินิจฉัยอาศัย

Rome criteria ตั้งแต่ 2 ข้อขึ้นไปในการวินิจฉัย ได้แก่ มีอาการอุจจาระแข็ง ต้องเบ่ง ถ่ายไม่สุด > 25% ของเวลาทั้งหมด ถ่าย < 3 ครั้งต่อสัปดาห์ และถ้าเป็น > 12 สัปดาห์ใน 12 เดือนถือว่าเป็น chronic constipation

ซักประวัติและตรวจร่างกายหาสาเหตุได้แก่

Acute causes

• Life style เช่น ไม่ได้ออกกำลังกาย กินน้ำน้อย กิน fiber น้อย)
• Gut obstruction เช่น tumors, stricture, hernia, adhesion, inflammation, volvulus
• ยา เช่น nacrotic, antipsychotic, antacid, antihistamine
• Painful defecation เช่น anal fissure, hemorrhoid, anorectal abscess, proctitis

 Chronic causes มีสาเหตุที่เพิ่มขึ้นได้แก่

• Endocrine เช่น hypothyroid, hyperparathyroidism, DM
• Neurologic  เช่น neuropathy, parkinson, cerebral palsy, paraplegia
• Electrolyte เช่น hypomagnesia, hypercalcemia, hypokalemia
• Rheumatologic เช่น amyloidosis, scleroderma
• Toxicologic เช่น lead, iron

W/U เฉพาะกรณีสงสัย organic cause ได้แก่ film abdomen supine/upright, CT abdomen, CBC, electrolytes, Ca, Mg, TFTs, lead/iron level หรือ fail medication 3-6 เดือน

การรักษา

• ในรายที่มี fecal impaction ให้รักษาโดยการทำ manual evacuation (อาจให้ยา sedation ด้วยเพราะปวดมาก) เพราะการทำ rectal enema มักไม่ค่อยได้ผล
• จำเป็นต้องเปลี่ยน lifestyle ร่วมด้วย เพราะการใช้ยาอย่างเดียวจะไม่ได้ผล ได้แก่ อาหาร (ผัก ผลไม้ ธัญพืช) ต้องได้ fiber 10 กรัมต่อวัน น้ำ 1.5 ลิตรต่อวัน ลดนม/ชา/กาแฟ/สุรา ออกกำลังกาย
• ยาระบายที่มักจะเลือกใช้เป็นอับดับแรก ได้แก่ ยากลุ่ม saline laxative เช่น MOM 15-30 mL OD/BID และยากลุ่ม osmotic เช่น lactulose 15-30 mL OD/BID
• ยากระตุ้นลำไส้ (stimulant) มักเลือกใช้ระยะสั้นในคนที่ immobilization หรือใช้ osmotic แล้วไม่หาย ได้แก่ senna (senokot^®) 2 tab OD/BID, bisacodyl (dulcolax^®) 10 mg PR TID

ยาระบายมีหลายกลุ่มได้แก่ Fiber ได้แก่ psyllium (metamucil®) 1 tsp TID นิยมใช้ใน long term Emollient ได้แก่ docusate sodium (Colace®) 100 mg OD/BID Stimulants ได้แก่ senna (senokot®) 2 tab OD/BID, bisacodyl (dulcolax®) 10 mg PR TID นิยมเลือกใช้ระยะสั้นในคนที่ immobilization หรือใช้ osmotic แล้วไม่หาย Saline laxative ได้แก่ magnesium (MOM) 15-30 mL OD/BID มักจะเลือกใช้เป็นอับดับแรก Hyperosmolar agents ได้แก่ lactulose 15-30 mL OD/BID, sorbitol 15-30 mL OD/BID มักจะเลือกใช้เป็นอับดับแรกเช่นเดียวกับ saline laxative; ในเด็กมักให้ Polyethylene glycol (PEG) 1-1.5 gm/kg/d แบ่งให้ 2-4 ครั้ง x 3 วัน แล้วลดขนาดลงครึ่งหนึ่งเป็น maintenance; IPD ให้ 14-40 mL/h NG Glycerin suppositories มักใช้ใน infant < 2 ปี Enemas เช่น Mineral oil 100-250 mL PR Hypotonic solution สามารถใช้ในผู้ใหญ่ที่ไม่มีปัญหาต้องระวังเรื่อง volume overload ได้แก่ Tap water 500 mL PR หรือ soap suds (สบู่เหลว 30 mL+น้ำ 1000 mL) PR Hypertonic solution ใช้ในเด็กได้แก่ NSS enema 120-150 mL (0-6 เดือน), 150-250 mL (6-18 เดือน), 300 mL (18 เดือน-5 ปี) Hypertonic solution ได้แก่ Sodium phosphate enema (Fleet®): 2.25-oz (2-11 ปี), 4.5-oz (> 11 ปี)

   Ref: Tintinalli ed8th, medscape 2013