Acute urinary retention

สาเหตุแบ่งใหญ่ๆ ออกเป็น

1. Obstructive เช่น BPH, cancer, stone, stricture, cystocele, blood clot, pelvic/retroperitoneal mass, fecal impaction
2. Neurologic เช่น MS, Parkinson’s disease, Shy-Drager syndrome, brain (tumors, stroke), spinal cord (Cauda equine syndrome, metastasis, disk herniation), neuropathy (DM, injury), medication
3. Infectious เช่น cystitis, Herpes simplex, Herpes zoster, abscess, PID, prostatitis

ซักประวัติและตรวจร่างกาย

• อาการ obstructive symptoms ได้แก่ ปัสสาวะไม่พุ่ง ลำเล็ก นาน ไม่สุด ปัสสาวะเล็ด (overflow incontinence); อาการ irritative symptoms (UTI) เช่น ปัสสาวะบ่อย กลั้นไม่อยู่ กลั้นได้ไม่นาน
• ประวัติอดีต เช่น BPH, prostate/bladder cancer, surgery, cystoscope, injury, urethral catheter, radiation, infection, neurological disease
• ประวัติยา เช่น anticholinergic, sympathomimetic, BZD, CCB, psychogenic, NSAIDs, opioid เป็นต้น
• ตรวจ lower abdomen, external genitalia, PV, PR

Dx:  Bedside US (ปกติ post void bladder residual volume < 125 mL (50-300 mL))

Ix: UA, UC; อื่นๆเมื่อมีข้อบ่งชี้ ได้แก่ CBC (severe infection, massive hematuria, hematologic disease); BUN, Cr, electrolytes (prolong obstruction); abdominal US, CT (mass, stone, hydronephrosis)

Tx:

• รักษาตามสาเหตุ
• Urethral catheter (ยกเว้น recently urological surgery ให้ consult urologist ก่อน), suprapubic catheterization

Bladder catheterization จัดท่า frog-leg position, ปูผ้าเจาะกลาง ใส่ 2% lidocaine jelly 10-15 mL ใน urethra ทิ้งไว้ 5-10 นาที เตรียม Foley’s catheter 14-, 18- ทดสอบ balloon หล่อลื่นปลายสาย ใช้มือข้างที่ไม่ถนัดจับ penis ตั้งฉากกับ abdominal wall รูดเปิด prepuce (รูดกลับเมื่อเสร็จ) แล้ว prep ด้วย povidone-iodine รอให้แห้ง ใส่ catheter จนสุด และมี urine ไหลออกมา ต่อกับ Y-connector ถ้าใส่แล้วติดบริเวณ prostatic urethra ให้ใช้ Coudé catheter โดยให้ปลายชี้ไปทางด้านหน้า หรือใช้ TAUS ดู tip ของ catheter แล้ว PR โดยใช้นิ้วชี้ดันตรงตำแหน่งที่ obstruction พร้อมกับดัน catheter จะช่วยให้ใส่ได้ง่ายขึ้น ถ้าใส่ได้ gross blood แสดงว่า false lumen ให้เอา catheter ออกและ consult urologist ใส่ sterile water ใน balloon ค่อยๆดึง Foley’s catheter จนติดกับ bladder neck Tape สาย Foley’s catheter ไว้กับ medial thigh Suprapubic catheterization Prep skin บริเวณ suprapubic area ด้วย povidone-iodine และทำ local anesthesia ทำ US-guided ใช้ spinal needle no. 22 ต่อ syringe 10 mL แทง posteriorly, caudally ทำมุม 30o กับหน้าท้อง (60o กับแนวราบ) เหนือต่อ pubic symphysis 3-4 cm ในแนว midline แทงลึกจนได้ urine และเห็นจาก US ดูตำแหน่งและความลึก ทำ small skin incision แล้วดึง needle ออก ใส่ cystostomy catheter และ obturator ในตำแหน่งเดิม ดูดได้ urine แล้ว blow balloon เอา obturator ออก โดยคา catheter ไว้ที่เดิม เย็บ catheter ไว้กับ skin

• สังเกตอาการ > 4 ชั่วโมง ถ้า urine output ออก > 200 mL/h ตลอดให้ admit เพื่อให้ fluid replacement ปรับตาม UO ต่อชั่วโมง; ในรายที่ Cr rising ให้ admit
• ใน asymptomatic bacteriuria ไม่ต้องให้ ATB
• Gross hematuria ที่มี clot retention ให้ใส่ 20-, 24-French triple lumen catheter ใช้ NSS irrigate จนใส แล้ว admit สังเกตอาการ
• Post-operative urinary retention ที่ไม่ได้เกิดจาก obstruction ให้ single catheter แล้วทดลองปัสสาวะเอง
• D/C ในผู้ชายให้ α-blocker (alfuzosin 10 mg OD หรือ tamsulosin 0.4 mg OD), อาการ urgency หรือ bladder spasm ให้ oxybutynin 2.5 mg PO BID-TID ; แนะนำเรื่อง postural hypotension, Foley care, abnormal symptoms (fever, pain); นัด F/U urologist 3-7 วัน

Ref: Tintinalli ed8th