Wound dressing
การประเมินแผลเบื้องต้นที่ต้องดูคือ ปริมาณ Exudates, ชนิดของ tissue (ดำ-necrotic เหลือง-sough แดง-granulation ชมพู-epithelialisation), ขนาดแผล (กว้าง ยาว ลึก), ขอบแผล, ผิวหนังโดยรอบ
วัสดุปิดแผลมีมากมายหลายชนิดแต่ละบริษัทก็ทำผลิตภัณฑ์ออกมาหลายรุ่นหลายแบบเพื่อใช้งานต่างๆกันไป ลองสรุปง่ายๆตามนี้ครับ
- ติดแผลเพื่อป้องกันการเสียดสี หรือแผล abrasion เล็กๆน้อยๆ ไม่ค่อยมี exudates ก็เลือกติดพวก Film dressing เช่น OpSite, Tegaderm, Bioclusive, Askina
opsite |
tegaderm |
2. ติดแผลผ่าตัด แผลเย็บ ซึ่งจะมี oozing จากแผลได้ใช้วัสดุติดแผลพวก Simple island dressing เช่น Primapore, Medipore, Aldress ช่วยให้ไม่ติดแผลและดูดซับ exudates อีกชนิดหนึ่งคือ Opsite Post-Op ราคาแพงกว่าแต่มีประสิทธิภาพมากกว่าในการระเหยความชื้นและกันน้ำได้ เหมาะสำหรับแผลที่มี exudates มาก หรือเพื่อป้องกัน blister ใน high risk orthopedic wound
Osite Post-op |
primapore |
3. แผลที่ต้องการความชุ่มชื้นเพื่อใช้ในกระบวนการ autolysis ในการกำจัดเนื้อตาย พวกแผล necrotic (ดำ), sloughed (เหลือง) มีวัสดุ 2 กลุ่มได้แก่
o Hydrocolliods dressing ได้แก่ Granflex, DuoDERM Extra Thin/Signal, Comfeel, Tegasorb, Hydrocoll
ข้อดีคือ ช่วยลดโอกาสติดเชื้อเพราะมี pH เป็นกรดและเมื่อสัมผัสกับ exudates จากแผลจะกลายเป็น gel ช่วยให้เกิด bacterial barrier ยังช่วยเสริมความชุ่มชื้นใน necrotic และ sloughy wound
ใช้ได้กับแผลเกือบทุกประเภท แต่ละชนิดมีความสามารถในการดูดซึม exudates ไม่เท่ากันเช่น DuoDERM << Comfeel
เวลาใช้ต้องติดให้เลยขอบแผลเข้ามา > 2 cm สามารถปิดทิ้งไว้ได้ 7 วัน
duoderm extrathin |
comfeel |
o Hydrogel dressing ได้แก่ IntraSite Gel, NU-Gel, Purilon Gel, GranuGEL; sheet gels ได้แก่ ActiForm Cool, Curagel, Gliperm, Hydrosorb
เป็นกลุ่มที่มีน้ำเป็นองค์ประกอบถึง 60-80% เพราะฉะนั้นมันใช้สำหรับแผลที่ต้องการความชุ่มชื้น แต่มี exudates น้อยพวก dry, sloughy หรือ necrotic wounds และยังช่วยลดอาการปวดแผลได้อีกด้วย
**ต้องมี Secondary dressing เช่น film หรือ hydrocolloid และระวังไม่ให้กระจายไปที่ผิวหนังเพราะทำให้ผิวหนังเปื่อยยุ่ยได้ เปลี่ยนแผลทุก 1-3 วัน และห้ามใช้กรณีสงสัย anaerobic infection
**ต้องมี Secondary dressing เช่น film หรือ hydrocolloid และระวังไม่ให้กระจายไปที่ผิวหนังเพราะทำให้ผิวหนังเปื่อยยุ่ยได้ เปลี่ยนแผลทุก 1-3 วัน และห้ามใช้กรณีสงสัย anaerobic infection
hydrosorb |
intrasite gel |
actiform cool |
4. แผลที่มี exudates มากพวก granulated wound ต้องใช้วัสดุที่สามารถ absorb ได้ดีได้แก่
o Alginate dressing ได้แก่ Sorbsan, Kaltostat, Tegagen, SeaSorb, Algosteril
ประกอบด้วย calcium alginate ซึ่งเมื่อสัมผัสกับ exudates จะเปลี่ยนเป็น gel ช่วยสร้างความชุ่มชื้น มี haemostatic effect ช่วยลด bleeding และสามารถละลายได้ใน NSS ทำให้ลอกออกได้ง่าย เหมาะสำหรับแผลที่มี exudates มาก เปลี่ยนแผลทุก 3-7 วัน (ถ้าแผลติดเชื้อเปลี่ยนทุกวัน) ต้องปิดด้วย secondary dressing อีกชั้นหนึ่ง
kaltostat |
o Hydrofiber dressing ได้แก่ Aquacel
คล้าย hydrocolloid แต่ดูด exudates ได้ดีมาก เมื่อโดนน้ำจะเปลี่ยนเป็น gel ซึ่งจะเลือกใช้เมื่อ Alginate ไม่สามารถดูดซึม exudates ได้พอ เพราะมีราคาแพง ให้ติดเลยขอบแผล 1 cm แล้วปิด secondary dressing ทับ
aquacel |
o Foam (polyurethane, hydrocellular, soft silicone, hydropolymer) dressings ได้แก่ Allevyn – hydrocellular; Biatain – polyurethane; Lyofoam – polyurethane; Mepilex – soft silicone; Tielle – hydropolymer มีทั้งแบบ adhesive และ non adhesive
biatain |
allevyn |
urgotul |
bactigras |
Antibacterial dressing
ในกลุ่มนี้จะมีผลิตภัณฑ์หลายชนิดมี silver มาเป็นองค์ประกอบเช่น Aquacel Ag, Acticoat, Urgotul SSD, Flamazine, Contreet สำหรับแผลติดเชื้อหรือมี bacterial colonization มาก สำหรับใช้เพียงระยะเวลาสั้นๆ 2-3 อาทิตย์
อีกกลุ่มหนึ่งได้แก่พวกที่มี providone iodine เป็นองค์ประกอบได้แก่ Inadine, Iodoflex/Iodosorb เหมาะสำหรับแผลตื้น แผลไฟไหม้ขนาดเล็ก เปลี่ยนแผลทุก 2-3 วันหรือ dressing เปลี่ยนจากสีน้ำตาลส้มเป็นสีขาว
Deodorising dressings ได้แก่ CarboFlex, Actisorb Silver 200, CliniSorb, Lyofoam C, Carbonet ใช้เป็น secondary dressing เท่านั้น สามารถดูดกลิ่นเหม็นเพราะมี activated charcoal ภายใน สำหรับแผลที่มีกลิ่นเหม็น เช่น แผลมะเร็ง ให้ติดเลยจากขอบแผล 3 cm ติดได้นาน 7 วัน ถ้าไม่เปียก exudate
เว็บดีๆแบบนี้ควรเผยแพร่ให้เป็นที่กว้างขวางนะครับ
ตอบลบผมหลงเข้ามาเจอขุมทรัพย์ทางความรู้แห่งนี้แบบบังเอิญมากๆ
good information ,thank you so much.
ตอบลบOpsite Post-Op ราคาแพงกว่าแต่มีประสิทธิภาพมากกว่าในการระเหยความชื้นและกันน้ำได้ เหมาะสำหรับแผลที่มี exudates มาก หรือเพื่อป้องกัน blister ใน high risk orthopedic wound hydrocoll
ตอบลบขอบคุณมากๆครับ
ตอบลบอาจารย์ครับ Durafiber จัดเป็นอุปกรณ์ล้างแผลประเภทไหนครับ
ตอบลบเรียนถาม คุณหมอค่ะ
ตอบลบแผลกดทับ ของคนไข้อัมพาตนอนติดเตียง ยังไม่เกิดหลุมลึก ควรใช้แผ่นปิดแบบไหนคะ ?
ขณะนี้ ลักษณะแผลแดงตอนแรกมีเลือดซึมเล็กน้อย ทำแผลโดยล้างแผลด้วยน้ำเกลือ ทายา solcoseryl jelly 10% แล้วปิดทับด้วยแผ่น tegaderm 3M ไม่ได้รองผ้ากอซ ทำแผลทุก ๆ 2-3 ชม.ที่เปลี่ยนผ้าอ้อม (แผ่นtegaderm ก็มักจะหลุด)ควรใช้ DuoDERM ปิดทับอีกหรือไม่คะ ?
ขอบคุณมากค่ะ
mai