Toxicology emergency: General
approach
Resuscitation
- Airway, Breathing, Circulation; +/- COMA cocktail (O2, thiamine, glucose, naloxone ถ้า RR < 12)
- ในบางสถานการณ์การให้ Antidote มีความจำเป็นเร่งด่วน (ดูการรักษาข้อ 4 ด้านล่าง)
ซักประวัติและตรวจร่างกาย
- ค้นหาว่าผู้ป่วยได้รับสารอะไร เมื่อไหร่ อย่างไร (กิน ฉีด หายใจ สัมผัส) อาจได้ประวัติจากผู้ป่วยโดยตรง จากคนใกล้ชิด จากประวัติโรคประจำตัว จากสิ่งแวดล้อมในที่เกิดเหตุ เป็นต้น และสาเหตุที่ทำให้เกิด (อุบัติเหตุ ฆ่าตัวตาย การให้ยาของแพทย์ อาชีพ)
- ตรวจร่างกายอย่างเป็นระบบ (GA, NS, CVS, RS, GI, skin) เพื่อหากลุ่มอาการ toxidrome รวมถึงตรวจซอกพับ ขาหนีบ ช่องต่างๆในร่างกายและเสื้อผ้าซึ่งอาจมีสารนั้นเหลือค้างอยู่
- GA: อากัปกริยา ท่าทาง การแต่งตัว ภาวะโภชนาการ (psychiatric? homeless? IVDU? HIV infection?) กลิ่น (bitter almond-cyanide?) อุณหภูมิ (hypo-/hyperthermia)
- NS: GCS, pupil (miosis-opioid, cholinergic?), EOM (nystagmus-anticonvulsant, ethanol?), motor tone (rigidity-neuroleptic malignant syndrome?), tremor (lithium?), reflex (clonus, hyperreflexia-serotonin?), gait (ataxia-anticonvulsant, ethanol?)
- CVS: murmur? (endocarditis)
- RS: bronchorrhea? crepitation? (cholinergic toxidrome)
- GI: oropharynx (burn-corrosive?; hypersalivation-cholinergic?), abdomen (full bladder-anticholinergic?)
- Skin: bruise (coagulopathy?, trauma?), cyanosis, flushing/warm/dry skin (anticholinergic?), warm/moist skin (sympathomimetic?), injection site, bullae (prolonged coma, barbiturates?)
Toxidrome สามารถจำแยกเป็นกลุ่มๆ ได้แก่
- กลุ่ม Anticholinergic VS. กลุ่ม Cholinergic
Anticholinergic (atropine, Datura spp. [ดอกลำโพง], antihistamine, antipsychotic): เบายาก ปากแห้ง แข็งถ่าย ลายใกล้ (urinary retention, dry mouth,
constipation, dilated pupil) ร้อน
แห้ง แดง บ้า (hyperthermia,
dry skin, delirium-Lilliputian (little people) hallucinations/staccato
speech)
Cholinergic (organophosphate, carbamate, Sarin, VX): อาการตรงข้ามกับ anticholinergic ย่อว่า SLUDGE BAM (salivation,
lacrimation, urination, diarrhea, GI distress, emesis, bronchorrhea,
bradycardia, bronchospasm, miosis)
|
- กลุ่ม Sympathomimetic, hallucinogenic VS. กลุ่ม Sedative/hypnotic, Ethanolic, Opioid toxidrome
Sympathomimetic (amphetamines, cocaine,
cathinone), withdrawal symptom (opioid, alcohol, BZD): อาการจะ UP ทุกอย่าง คือ mood UP, temp UP, BP UP, HR UP, pupil UP, bowel sound UP,
diaphoresis UP
Hallucinogenic (phencyclidine, psilocybin,
mescaline, LSD): sympathomimetic symptoms + hallucinations
Opioid (codeine, heroin, morphine): อาการตรงข้ามกับ sympathomimetic มีอาการ ซึม หายใจช้า (<
12/min) miosis, hypothermia,
bradycardia
Sedative/hypnotic (BZD, barbiturates), Ethanolic (ethanol): อาการเมา
(CNS depression, ataxia, dysarthria)
|
- กลุ่มกล้ามเนื้อ เกร็ง (neuromuscular malignant) สั่น (serotonin) บิด (extrapyramidal)
Neuromuscular
malignant (antipsychotics): severe muscle
rigidity, hyperpyrexia, altered mental status, autonomic instability, diaphoresis, mutism,
incontinence
Serotonin (SSRIs, MAOIs, TCA, amphetamines, fentanyl): tremor, hyperreflexia,
hypertonia (> lower limbs), altered
mental status, autonomic instability
Extrapyramidal (risperidone, haloperidol, phenothiazines): dystonia reaction
(oculogyric crisis, buccolingual crisis, torticollis, opisthotonic
crisis, lordosis, tortipelvic crisis
|
- กลุ่ม salicylate
Salicylate (aspirin, methyl salicylate): altered mental status, tinnitus, N/V, hyperventilation,
metabolic acidosis, tachypnea, tachycardia
|
Investigation
- CBC, BUN, Cr, glucose, electrolytes, Ca, Mg, PO4, VBG, LFTs, serum osmolality, CPK, cardiac enzyme, coagulogram; UA
- AG acidosis: A CAT MUD PILES (AKA, CO/cyanide, Acetaminophen, Toluene, Methanol, Uremia , DKA, Paraldehyde/Phenformin (metformin)/Prophylene glycol, Iron/INH, Lactic acidosis, Ethylene glycol, Salicylates/Stavation ketosis)
- Increase osmolor gap: ME DIE (Methanol, Ethylene glycol, Diuretic (mannitol, glycerol, sorbitol)/Diluents(prophylene glycol), Isopropyl alcohol, Ethanol)
- ECG: ดู cardiac conduction abnormality
- Urine toxicology screening test: ส่วนใหญ่ไม่ค่อยมีประโยชน์ในการรักษา เพราะการ screening จะตรวจได้เฉพาะยาตัวหลักๆในกลุ่มนั้นๆ เช่น opioid screens จะตรวจ meperidine ไม่ได้; BZD screens ตรวจ flunitrazepam ไม่ได้; amphetamine screens ตรวจ methylenedioxymethamphetamine ไม่ได้; การตรวจพบหมายความว่าอาจได้รับสารชนิดนั้นมาหลายวันหรือหลายสัปดาห์ก่อนก็ได้ นอกจากนี้ยังมีปัญหาเรื่อง cross-reactivity และปัญหา sampling error
- Drug concentration บางชนิดช่วยในการรักษา เช่น paracetamol, salicylate, lithium, digoxin, valproic acid, phenytoin, CBZ, theophylline, CO, methemoglobin, methanol, ethylene glycol, iron, paraquat
Management
- Resuscitation: Symptomatic & support Tx
- Decontamination: บุคลากรใส่ PPE (ดูเรื่อง chemical disaster)
- Gross decontamination
- Eye decontamination: หยอด 0.5%tetracaine ใส่ lid retractor แล้วล้างด้วย crystalloid (ใน alkali อาจต้องล้างนาน 1-2 ชั่วโมง รอหลังล้าง 10 นาทีแล้ววัด conjunctival sac pH ล้างซ้ำจนกว่า pH < 7.4)
- GI decontamination
OG lavage:
Activated
charcoal
Whole bowel
irrigation
|
3. Enhance elimination
Multidose
activated charcoal เพิ่มการขจัดสารพิษที่มี
enteroenteric, enterohepatic, enterogastric recirculation
Urinary alkalinization ลดการ reabsorption ของ ionized
acidotic drug ที่ renal tubular epithelium เพื่อเพิ่มการขจัดออกทาง urine
Hemodialysis
สารพิษต้องมีคุณสมบัติที่เหมาะสมคือ Vd < 1 L/kg, molecular weight < 500 Da, low protein
binding, low endogenous clearance
Hemoperfusion:
ใช้
charcoal filter สัมผัสกับเลือดโดยตรง
จึงไม่มีข้อจำกัดเรื่อง molecular weight และ protein
binding
Continuous
renal replacement therapies: มีประสิทธิภาพต่ำเมื่อเทียบกับ
hemodialysis หรือ hemoperfusion แต่พิจารณาทำถ้าทำ 2 วิธีข้างต้นไม่ได้ เช่น hemodynamic
instability
|
4. Antidote ที่มีบทบาทในการ resuscitation
(ดูเรื่อง antidote)
- Hypoglycemia: glucose 1 gm/kg IV (เด็ก 0.5 gm/kg) + thiamine 100 mg IV (เด็ก 5-10 mg IV)
- Cardiac arrhythmia: Digoxin Fab 5-10 vial (เด็ก 1-2 vial) (digoxin toxicity); NaHCO3 1-2 mEq/kg IV bolus then 2 mEq/kg/h (Na-channel blocker toxicity), 10% CaCl2 (CCB toxicity)
- Seizure: pyridoxine เท่ากับจำนวนกรัมของ INH (INH-induced seizure); ใน toxin-induced seizure การใช้ phenytoin ไม่ได้ประโยชน์และอาจทำให้ toxicity แย่ลง
- Cyanosis: methylene blue 1-2 mg/kg (ทารกแรกเกิด 0.3-1.0 mg/kg) IV (methemoglobinemia: nitrites, benzocaine, sulfonamides)
- Cyanide: 3% Na nitrite 10 mL (0.33 mL/kg) IV + 25%sodium thiosulfate 50 mL (1.65 mL/kg) IV; hydroxycobalamin 70 mg/kg IV (max 5 gm) ให้ซ้ำได้ 3 ครั้ง ให้ร่วมกับ sodium thiosulfate
- Agitation: BZD IV titrate อาจต้องใช้ high dose
- Hyperthermia (> 39oC): aggressive cooling, paralysis, intubation; BZD (sympathomimetic), cyproheptadine (serotonin), bromocriptine (neuroleptic malignant syndrome)
- Hypoventilation: Naloxone 0.1-0.4 mg (เด็ก 0.01 mg) IV titrate (opioid toxicity)
- Life-threatening cardiotoxicity: 20% lipid emulsion 100 mL (เด็ก 1.5 mL/kg) IV > 1 min then 400 mL IV > 20 min (local anesthesia, haloperidol, TCA, lipophilic β-blocker, CCB)
Ref: Tinitnalli ed8th
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น